Obecna sytuacja zmusza nas do adaptacji do nowego, trudnego stylu życia. Zagrożenie epidemiczne wymusiło wiele radykalnych zmian w zakresie funkcjonowania całego świata. Może najtrudniejszym obecnie zadaniem jest zmiana świadomości społecznej w taki sposób by ustrzec się od paniki, która wywołuje silny lęk i od brawury, niepotrzebnie narażającej nas i naszych bliskich. Zarówno panika jak i brawura zaburzają funkcjonowania człowieka i  wprowadzają irracjonalność w działanie.

Panosząca się obecnie pandemia ,,koronawirusa” wprowadziła świat w sytuację ostrego stresu makrospołecznego i żeby ten nie przerodził się w stres przewlekły ze swoimi następstwami  takimi jak np. rozprzestrzenienie się depresji szczególnie wśród dzieci i młodzieży musimy przeorganizować nasze dotychczasowe życie. Ktoś zapyta dlaczego właśnie u dzieci i młodzieży?

Człowiek to istota społeczna więc trudno wyobrazić sobie jego życie bez środowiska społecznego. Ludzie zanurzeni są w różnego rodzaju środowiskach (systemach), które charakteryzuje współzmienność, specyficznie rozumiana autonomia, ekwifinalność, ekwipotencjalność i zróżnicowany poziom otwartości. Z natury rzeczy dzieci i nastolatkowie są zależne od dorosłych i są najsłabszym elementem każdego systemu społecznego. Jednym z takich systemów jest rodzina. Jest odrębnym i autonomicznym układem, traktowanym jako system, więc podlega wszystkim jego prawom. Stanowi spójną całość, nie będącą sumą pojedynczych części. Zachodzące w naszym otoczeniu zmiany i konieczność przystosowania się do nich wymuszają zmianę sposobu funkcjonowania rodziny.  Najważniejsze jej elementy wymagają nowej oprawy i nowego sposobu realizacji, zmian wymuszanych rzeczywistością.

Z jednej strony jest to czas wyrzeczeń – nie możemy wychodzić na dwór i swobodnie przemieszczać się, spotykać się z przyjaciółmi, ograniczona jest działalność sklepów. Jednakże z drugiej strony jest to czas, podczas którego możemy na nowo poznać swoich bliskich.

Dostrzeżmy sprzymierzeńca obecnej rzeczywistości . Nowoczesne technologie informacyjne stały się integralną częścią naszego codziennego życia – zarówno tego rodzinnego jak i szkolnego. Ich obecność wyraźnie odczuwaliśmy już wcześniej. Towarzyszą i towarzyszyły nam one na każdym kroku – wypełniały nasz wolny czas, pomagały w poszukiwaniu informacji, umożliwiały kontaktowanie z bliskimi, zaś w szkołach stały się one nieodłącznym elementem edukacji, pozwalały na doskonalenie warunków do uczenia się i rozwoju.

Drogi Rodzicu,

Nowa rzeczywistość związana jest z koniecznością nauczania zdalnego, które możliwe jest dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii. Jednakże nie możemy zapominać o tym, że czas pandemii to również czas na realizację pasji i zainteresowań.

Poniżej znajdziesz kilka wskazówek jak przygotować się do nowego wyzwania:

Zaplanuj z dzieckiem Wasz dzień.

Ciągłe przebywanie w domu zaburza rytm dnia, który może niekorzystnie odbić się na funkcjonowaniu poszczególnych domowników. Zmiana godzin aktywności i odpoczynku może negatywnie odbić się na jakości snu (np. problemy z zasypianiem, sen mało regenerujący, przebudzenia, trudności ze wstawaniem) i zdrowiu (np. obniżona odporność), a brak rozgraniczenia czasu na pracę i zabawę może powodować wzrost napięcia i stres. Dobrze zaplanowany dzień powinien zawierać w sobie przestrzeń na pracę (tak, nauka w szkole to praca), odpoczynek, zabawę i obowiązki. Zaburzenie relacji pomiędzy poszczególnymi aktywnościami poprzez np. przerywaną naukę lub przedłużaną naukę, może doprowadzić do przeciążenia i zdecydowanego obniżenia osiągnięć szkolnych.

Bądź w kontakcie z nauczycielami.

Pamiętaj! Twoje dziecko nie musi umieć wszystkiego od razu! Każdy z nas ma swoje tempo uczenia się i przyswajania nowych informacji. Czasem potrzeba więcej czasu, aby opanować pewne wiadomości. Podążaj za tempem swojego dziecka. Bez podstaw nie można pójść dalej, a przyspieszanie jego nauki poprzez wprowadzanie nowych treści może negatywnie odbić się na jego samoocenie, poczuciu skuteczności i nastroju. Na wszystko przyjdzie czas, dlatego ważne jest aby pozostawać w kontakcie z nauczycielami i na bieżąco informować ich o trudnościach i konieczności skupienia się na poszczególnych częściach materiałów.

Przygotujcie razem kącik do nauki.

Nie tylko wydzielony czas pracy, ale również przestrzeń jest ważnym elementem organizacji dnia dziecka. Przygotujcie razem długopisy, zeszyty, kredki, pomoce multimedialne. Niech jedna przestrzeń w domu (np. biurko w pokoju dziecka) stanie się na czas pandemii „domową szkołą”. Nie bez przyczyny szkoła znajduje się w oddzielnym budynku, gdyż dom dziecko powinno kojarzyć z zabawą, miłością i odpoczynkiem. Istnieje jednak odstępstwo, a mianowicie: jeśli masz pod opieką więcej niż jedno dziecko, którego jesteś ,,zdalnym nauczycielem” zastanów się na stworzeniem wspólnej przestrzeni ,, szkolnej” dla twych dzieci, np. duży stół w jadalni, co pozwoli Ci na równoczesną pracę z dziećmi oraz zaoszczędzi czas i zwiększy efektywność ich pracy.

Zachęcaj dziecko do systematycznego uczenia się.

Materiał i tak trzeba będzie przerobić. Wytłumacz dziecku, że systematyczna nauka pozwoli na szybsze opanowanie nowych umiejętności i szybciej przejdziecie do przyjemniejszych części dnia. Warto chwalić dziecko – ono naprawdę się stara. Dzieci uczą się, jak kierować sobą i organizować swoje zachowanie ze sposobu w jaki my , dorośli kierujemy nimi i organizujemy je za pomocą słów. Dobrze jest więc jeśli te słowa są pozytywne, np. ,,Chcę abyś miło spędził dziś popołudnie zaraz po tym jak odrobisz lekcje” zamiast ,, Rób szybko zadania bo inaczej będziesz siedział nad nimi do wieczora”.

Pomagaj!

Zachęcaj dziecko do samodzielnej pracy – to idealna okazja dla rozwijania jego samooceny i poczucia własnej skuteczności. Gdy poprosi Cię o pomoc – bądź. Nie przyspieszaj, nie komentuj. Wspólna nauka z dzieckiem nie przewiduje miejsca na nerwy. Pamiętaj, dla Ciebie to też kiedyś było trudne i niezrozumiałe. Nauka nie musi być nudna – wspólnymi siłami możecie uczynić z niej świetną zabawę! Angażuj dziecko do wykonywania codziennych obowiązków/prac domowych – to nie tylko możliwość nacieszenia się swoją obecnością, ale okazja do wplecenia elementów nauki, które nie będą kojarzone przez dziecko z wysiłkiem np. myślenie matematyczne można rozwijać prosząc dziecko o nakrycie stołu i dobór odpowiedniej liczby naczyń do liczby osób zasiadających przy stole, można zliczać, dodawać i odejmować przygotowane pierogi, a dzielenie ćwiczyć dzieląc na równe części pizzę. 🙂

Ucz się!

W świecie zdominowanym przez media i nowoczesną technologię istotne jest dbanie o nabywanie kompetencji medialnych zarówno wśród dzieci i młodzieży jak i przez członków ich najbliższych środowisk tj. rodziców i nauczycieli. Czas pandemii to czas na realizację własnych zadań i samorozwój. W tym czasie pamiętaj również o sobie.

Taka sytuacja jest jednocześnie okazją do budowania poczucia wartości twojego dziecka. Jeśli poziom umiejętności korzystania z nowoczesnej technologii dziecka jest wyższy niż Twój  poproś dziecko o instruktaż i traktuj go jako eksperta. Takie działanie nie tylko umocni go w jego umiejętnościach, ale także pokaże znaczenie procesu nauki / dorośli też się muszą uczyć!/

Rozmawiaj o uczuciach.

,,Dziecko tak jak dorosły potrzebuje zrozumienia, kiedy przeżywa silne uczucia. Nie jest wtedy w stanie nikogo słuchać, nie przyjmuje rady, pocieszenia, ani konstruktywnej krytyki. Najczęściej dzieci potrafią same sobie pomoc, jeśli są wysłuchane i otrzymują empatyczną odpowiedź” (Faber i Mazlish 1996). Ta prawda implikuje konieczność słuchania zawsze wtedy kiedy dziecko ma problem. Czas na taką rozmowę musi znaleźć się zawsze. Dziecko w każdym wieku potrzebuje rodzica, który wysłucha go bez oceniania czy moralizowania /dawania dobrych rad. Pamiętaj rzeczywistość Twojego dziecka znacznie różni się od twojej rzeczywistości szkolnej –  minęło trochę lat! Tak więc rady co ja robiłem w Twoim wieku są bardziej wspomnieniami, niż propozycjami konstruktywnych rozwiązań. Wysłuchaj swoje dziecko i daj mu czas na znalezienie własnego rozwiązania. Oczywiście reaguj szybko na rozwiązania krzywdzące dziecko lub innych, wskazując tkwiące w nich niebezpieczeństwo.

Istnieje zależność między zachowaniem dziecka, a tym co ono czuje. Kiedy dzieci czują się dobrze, zachowują się dobrze. Nie ingeruj na silę kiedy dziecko nie chce rozmawiać.

Pamiętaj w czasie rozmowy z dzieckiem ważne są jego uczucia, a nie uczucia rodzica. Dlatego też ważne jest aby mieć świadomość swoich stanów emocjonalnych i nie indukować ich dziecku. Nie ma tak naprawdę uczuć złych czy dobrych, trudnych czy łatwych itp. są tylko stany emocjonalne, które są nam znane i zrozumiałe i są dla nas wygodne lub niewygodne.

Okres pandemii to trudny czas dla wszystkich. Jednakże z drugiej strony jest to czas, podczas którego możemy na nowo poznać swoich bliskich i pozwolić na to aby nasi bliscy na nowo nas odkryli. Większość z nas w końcu ma czas!

Specjaliści :

Psycholog szkolny mgr Justyna Szeląg

Logopeda mgr Ewa Wasiak

Na podstawie:

Rozporządzenie Ministra Edukacji odnośnie szkolnictwa zdalnego.

Faber, A. i E. Mazlish, (1996). Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały: jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Poznań: Media Rodzina of Poznań.

Nowicka, E. (2015). Rola rodziców i nauczycieli w edukacji medialnej. Dyskursy młodych andragogów (16), str. 203-216.